Je archief op orde! Handleiding voor particuliere archiefmakers
Archieven vormen de basis van onze rijke culturele geschiedenis. Archieven van makers geven bijvoorbeeld inzicht in gebruikte technieken, materialen en de tijd waarin ze leefden. Makers zelf zijn vaak helemaal niet bezig met hun archief, terwijl verschillende doelgroepen hier veel aan kunnen hebben. Waaronder de makers zelf. In elk archief schuilt waarde. Leer daarom nu hoe je jouw archief inricht voor de toekomst.
Wat is een particulier archief?
Particuliere archieven zijn alle archieven die gevormd zijn door niet-overheden en privépersonen. Voor jou als maker in de culturele sector betekent dit alles wat je verzamelt tijdens en rondom je werk. Terwijl je aan het werk bent, bewaar je dingen of je gooit ze niet weg. Omdat je ze nodig hebt voor je werk of omdat het onderdeel is van je werkproces. Je haalt bijvoorbeeld inspiratie uit eerdere producties, hergebruikt studiematerialen of levert het aan als onderdeel van een subsidieaanvraag. Je verzamelt zo vanzelf een collectie van materialen en stukken. Dat is je archief. Maar, meestal ligt dit niet op één plek. Je bewaart een deel in huis, in deel in je atelier en sommige dingen blijven voor altijd in je hoofd. Steeds vaker bewaar je een deel van je archief online of digitaal. Bijvoorbeeld mailwisselingen, gedachtenspinsels en digitale werken. Ook dat is onderdeel van je particuliere archief.
Je archief als basis voor creatie en transformatie
In eerste instantie is je archief vooral voor jezelf, maar het maakt ook onderdeel uit van je nalatenschap. Daarom is het verstandig om goed na te denken wat je archief allemaal voor jezelf en de toekomst kan betekenen. Archiveren is namelijk ook investeren in je werkproces: je selecteert en ordent wat je in het verleden hebt geproduceerd en maakt dat toegankelijk, doorzoekbaar en bruikbaar voor nieuwe creatie. Door je archief te ordenen, leg je je werkmethodes vast, kun je teruggrijpen op eerder materiaal en dit ontsluiten voor een breder publiek. Zo vormt je archief(proces) een basis voor nieuwe creatie, nieuwe beleving en nieuwe waarde.
Ordenen volgens de archiefprincipes
Een goed geordend archief geeft inzicht in wat je hebt, wat je ermee kunt doen en wat de (fysieke) toestand van het materiaal is. Hoe beter je archief op orde is, hoe makkelijker je het zelf kunt gebruiken en hoe meer het ook geschikt is om ooit door anderen, zoals een archiefinstelling, gebruikt te worden. Om dit zo goed mogelijk te doen kun je uitgaan van vier stappen:
- Structureren en ordenen
- Selecteren
- Beschrijven
- Preserveren
Deze handleiding is tot stand gekomen in samenwerking met KIA onder het project ‘Gezamenlijke zorg voor particuliere archieven van makers in de culturele sector’. Onderdeel van dit project is ook het naslagwerk Particuliere archieven, hierin vind je uitgebreidere informatie over particuliere archieven, archiefprincipes en casussen uit de praktijk.
