Het Nieuwe Instituut zet chatbots in om klant en informatie dichter bij elkaar te brengen
Passende informatie voor iedere bezoeker
Culturele organisaties herbergen vaak een schat aan informatie, zowel over collecties als over tentoonstellingen en activiteiten. Hoe breng je de juiste informatie op een makkelijke en aantrekkelijke manier bij de gebruiker? Jaap Stronks, digitaal expert bij het Nieuwe Instituut, ziet grote mogelijkheden voor kunstmatige intelligentie. Hij ceëerde meerdere chatbots die de klant laten kennismaken met een nieuwe, persoonlijke manier om informatie tot je te nemen en die helpen interne processen te automatiseren.
‘Ik wil een infrastructuur creëren die de curatorial gap kan dichten, door onze informatiebronnen voor een breed publiek toegankelijk te maken’
Het ontwikkelen van eigen tools niet alleen om autonoom te blijven, maar ook om inzicht te blijven vergaren in de werking van technologie, benadrukt Stronks. Dat vraagt wel om kennis van zaken – een tijdsinvestering waarvoor met name kleinere organisaties niet altijd ruimte hebben. ‘Ik hoop dat cultuurorganisaties hierin kunnen samenwerken en dankbaar gebruik kunnen maken van de expertise van grotere en overkoepelende instellingen. Daarmee nemen we hopelijk ook een deel van de scepsis rondom AI weg: je moet zulke tools op de goede manier leren te gebruiken om goed resultaat te krijgen. Soms overheersen de angsten en bezwaren: men is bang dat informatie op straat komt te liggen of dat medewerkers worden vervangen door technologie. Laten we samen de nuance opzoeken.’
Wat er nu nog uitziet als een chatbot, wordt op een gegeven moment een geavanceerde interface, afgestemd op de wensen van de bezoeker, voorziet Stronks. ‘Ik hoop dat we steeds weer nieuwe manieren vinden om onze archieven tot leven te laten komen. Verhalen maken en kennis uitwisselen, dat is en blijft altijd een menselijk proces.’
Tips van Jaap
- Stel een digitale strategie op. Bepaal op basis van welke principes je je digitale handelen baseert. Dat hoef je niet allemaal zelf te bedenken: andere organisaties en kennisinstituten, zoals DEN, kunnen daarbij helpen.
- Ga zelf knutselen. Laat je niet ontmoedigen door de ontwikkelsnelheid van techgiganten als Apple, Google en Microsoft. Alleen door zelf aan de slag te gaan, begrijp je wat achter de schermen van applicaties gebeurt. Ook bouw je kennis op die bij nieuwe ontwikkelingen van pas kan komen.
- Haal kennis over technologie in huis. Het is verleidelijk om het maken van een nieuwe website aan een externe partij uit te besteden, maar investeer ook in interne kennis op technologisch gebied. Zo maak je jezelf minder afhankelijk van andere organisaties en weet je beter wat de mogelijkheden zijn.
- Werk samen. Culturele instellingen hebben niet altijd de slagkracht om in hun eentje het wiel uit te vinden. Verenig je en maak dankbaar gebruik van de kennis en ervaring van grotere en overkoepelende instellingen.
Door aanbod digitaal aan te bieden maak je het toegankelijk voor docenten en leerlingen. Ook docenten maatschappijleer of geschiedenis die zich bezighouden met burgerschap, die misschien minder in beeld zijn bij jou als educator, kun je op deze manier bereiken;
Digitaal ontsluit je kunst en erfgoed dat verder van leerlingen af staat. Je kunt bijvoorbeeld inspiratiebronnen van (maatschappijkritische) kunstenaars die in je museum exposeren erbij pakken en zo de wereld van kinderen en jongeren vergroten;
Digitaal sluit je aan op de online belevingswereld van leerlingen;
Kinderen en jongeren kunnen zelf digitaal maker worden met behulp van online tools. Zo worden je lessen nog actiever. Digitaal kun je leerlingen de kansen laten ervaren van technologie en ze laten oefenen als digitaal burger.
Burgerschapsonderwijs wordt verschillend ingevuld door scholen en door digitaal te werken kunnen leerlingen en docenten nog makkelijker kiezen wat bij hun leerdoelen past.
Ook achter de schermen maakt het Nieuwe Instituut gebruik van de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie. Rapportages met bezoekerscijfers, webstatistieken en ticketverkoop draait Stronks met één druk op de knop uit. Ook doet een door Stronks gemaakte AI-tool een voorstel voor de titel van nieuwsbrieven.
Samenwerken om kansen te benutten
Stronks beseft maar al te goed dat grote spelers als Apple en Microsoft aan soortgelijke AI-toepassingen werken. Toch belemmert hem dat niet om door te gaan met het ontwikkelen van zijn eigen tools. ‘Het is belangrijk om niet te afhankelijk te worden van een handjevol techgiganten. Bij voorkeur houd je zelf controle over je data en kies je voor tools die je gemakkelijk aan elkaar kunt koppelen. Voor de applicaties van Microsoft en Apple geldt dat niet. Het voelt soms misschien alsof er geen alternatieven zijn voor die reuzen, maar dat is zeker wel het geval.’
Voortgezet onderwijs VMBO: Cultuursnack
Kunstgebouw en Erfgoedhuis Zuid-Holland ontwikkelden lessen in een online vrij toegankelijke omgeving over kunst en erfgoed voor leerlingen van de onderbouw van het VMBO, die uitgaan van maatschappelijke burgerschapsthema’s zoals solidariteit, diversiteit en democratie. Leerlingen krijgen prikkelend beeldmateriaal, met activistische straatkunst tot erfgoedobjecten, verrijkt met een korte toelichting en een vraag. Linda Boer, werkzaam bij Kunstgebouw, vertelt: “We willen leerlingen door middel van kunst met andere ogen leren kijken naar zichzelf, de ander en hun omgeving. Cultuursnacks zijn digitaal en daardoor elk moment overal erbij te pakken, interactief en vakoverstijgend. De lessen zijn bijvoorbeeld goed te koppelen aan maatschappijleer of een museumbezoek met de klas. Op deze manier wordt kunst van over de hele wereld ontsloten en is kunst ontdekken niet ingewikkeld, maar makkelijk en leerzaam.” https://www.kunstgebouw.nl/cul... (Opent een externe link)
MBO: creatief burgerschap
Het Centre of Arts & Science Education (CASE) en Huub Braam (LKCA) startten in 2023 een Lesson Study voor mbo-docenten die burgerschapsonderwijs willen combineren met kunst- en cultuuronderwijs. De mbo-docenten ontwikkelden een lessenserie met digitale datavisualisatie als uitgangspunt. Studenten uit het MBO kregen de opdracht: Maak een datavisualisatie van een maatschappelijke kwestie op basis van statistiek die je in de omgeving verzamelt. Welke data kun je tellen in je directe omgeving en welk maatschappelijk vraagstuk ligt daaronder? Bijvoorbeeld: Wat is de verhouding tussen verantwoorde en ongezonde snacks in de kantine, of hoeveel studenten kijken op hun mobiel tijdens het lopen? Deze data werden op een digitaal platform gedeeld, waarna andere studenten daar feedback op konden geven.
Digitaal burgerschap
Digitaal samenleven en technologie zijn aparte thema’s binnen burgerschap en deze kunnen ook het onderwerp van je lesaanbod zijn. Helemaal als jouw instelling veel doet met digitale kunst of erfgoed, ligt het voor de hand dat je leerlingen zelf laat ervaren hoe het werkt.
Een voorbeeldproject dat inzet op digitaal experiment en maken is Prototoys, ontwerp je eigen slimme speelgoed, ontworpen door SETUP in samenwerking met KCE Zeeland. Andrea Rhodenborgh van SETUP: “SETUP is een collectief van vrije denkers. We zetten ons in voor algoritme-en datawijze samenleving. Met dit project willen we bij kinderen een kritische denk- en maakhouding ten aanzien van AI bevorderen.” Kinderen van groep 6, 7 en 8 gingen aan de slag naar aanleiding van nieuwsberichten over de AI-barbie. Ze kregen vragen als: Wie bouwt zo’n barbie? Wie is verantwoordelijk voor als er iets misgaat? En hoe programmeer je een AI-barbie? Vanuit maatschappelijk en cultureel perspectief dus. Met een AI-tool gingen de leerlingen vervolgens zelf speelgoed programmeren om te kijken wat ze tegenkomen. Dat was een uitdaging, maar het maakte kinderen enorm bewust van de verschillende kanten van zo’n nieuwe uitvinding. Voor meer projecten over AI of voor een samenwerking op maat: www.setup.nl (Opent een externe link)
