Digitisering, digitalisering en digitale transformatie: wat betekent het en wat zijn de verschillen?

Definities digitisering, digitalisering en digitale transformatie

Wat is digitisering?

Digitiseren is geen officieel woord in het Nederlands, daarom gebruiken we een letterlijke vertaling van het Engelse ‘digitisation’. Dit betekent niets meer dan het omzetten van analoge informatie naar nullen en enen, zodat het digitaal opgeslagen, gedeeld en verwerkt kan worden. In het Nederlands wordt dit vaak onder digitalisering geschaard, maar er bestaat een wezenlijk verschil tussen beide termen. Digitisering is op het niveau van informatie en de verwerking ervan.

Wat is digitalisering?

Digitalisering is het gebruiken van digitale technologieën om processen en prestaties te verbeteren. Het gaat hierin bijvoorbeeld om het automatiseren van werkzaamheden om efficiënter en effectiever te kunnen werken. Zoals gezegd is digitaliseren dus iets anders dan digitiseren, het wordt namelijk ingezet op procesniveau.

Wat is digitale transformatie?

Digitale transformatie bouwt voort op digitisering en digitalisering. Het omvat beide elementen, maar gaat nog verder. Volgens de definitie van S. Jansen (2022): Digitale transformatie is een continue verandering van de gehele organisatie, gedreven en ondersteund door het toenemend gebruik van digitale technologieën. De kern van transformatie is een verandering van het businessmodel. Hoe de organisatie waarde aan haar klanten kan blijven leveren is daarbij de hoofdvraag. De transformatie raakt daarbij alle facetten van een organisatie, zowel de cultuur, strategie, processen, relaties en vaardigheden van de medewerkers. DEN ontwikkelde hiervoor het Focusmodel om inzicht te geven in jouw (digitale) activiteiten, waar komen ze vandaan en waar dragen ze aan bij.

Overeenkomsten in de definities

Dat de termen vaak door elkaar gebruikt worden is niet zo gek. Er zit namelijk ook overlap tussen hun betekenissen en gebruik. Met name op drie facetten:

• Technologie-gedreven: nieuwe technologische ontwikkelingen geven ook nieuwe mogelijkheden voor digitisering, digitalisering en digitale transformatie.
• Bedoeld voor optimalisatie: het doel van de digitale ingreep is om productiviteit, efficiëntie of effectiviteit te vergroten. En soms zelfs alle drie.
• Basis voor datagedreven werken: alle drie de digitale veranderingen kunnen worden gebruikt om (strategische) keuzes te maken. De digitale slag in opslag, proces of organisatie zorgt namelijk voor meer inzicht in cijfers en data, op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden.

Verschillen tussen digitisering, digitalisering en digitale transformatie

Digitisering, digitalisering en digitale transformatie maken allemaal effectief gebruik van digitale technologieën. Het verschil zit hem in de omvang, impact en doel:

• Omvang: digitisering gaat om het omzetten van data (analoog naar digitaal). Digitalisering professionaliseert processen met digitale oplossingen. Digitale transformatie gebruikt technologie voor een complete verandering van de gehele organisatie.
• Impact: digitisering is vaak een project of taak, digitalisering omvat vooral operationele processen, digitale transformatie is een strategische verandering op allerlei facetten in de organisatie (bijvoorbeeld structuur, businessmodel, etc.)
• Doel: digitisering maakt informatie beter bereikbaar of vindbaar, digitalisering zet in op efficiënter werken en digitale transformatie gebruikt digitale middelen om de hele organisatie te veranderen. Met als doel de wendbaarheid te vergroten en mee te bewegen met de veranderende (klant)behoeften.

Waarom DEN inzet op digitale transformatie

De wereld om ons heen verandert continu en in razend tempo. Digitaal is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven en heeft een weerslag op organisaties. De afgelopen decennia hebben culturele organisaties al veel geïnvesteerd in digitisering en het digitaal beschikbaar maken van collecties. In communicatie en werkwijzen is vaak al veel gedigitaliseerd. Echter, om het publiek nu en in de toekomst te blijven vinden, binden en boeien, moet digitaal structureel onderdeel worden van de strategie en organisatie.

Digitale transformatie is het proces om deze structurele verandering in alle facetten van de organisatie in te bedden. Hierdoor is het niet meer onderdeel van één team of afdeling, maar geeft het input aan de hele organisatie. Van publieksbereik en waardepropositie tot processen en nieuw aanbod. Dit vergroot de wendbaarheid van je gehele organisatie, waardoor je toekomstgericht kunt inspelen op veranderende behoeften en omgevingsfactoren. Digitisering en digitalisering zijn waardevolle onderdelen die digitale transformatie kunnen ondersteunen. 

Bronnen voor dit artikel

• Forbes: Digitization, digitalization and digital transformation, confuse them at your peril (Opent een externe link)
• Channel Insider: What is digitization vs digitalization vs digital transformation? (Opent een externe link)
• S. Jansen (2022). Hét managementboek voor digitale transformatie