Transcript Cultuurshift aflevering 4: Digitale toegankelijkheid en inclusie

Willemijn: We bereikten met de livestreams meer dan 90 verschillende landen, ja dat hadden we nooit verwacht.

Marleen: Toegankelijkheid gaat eigenlijk over het welkom heten van iedereen. Het digitale domein is eigenlijk een tool om toegankelijkheid mogelijk te maken.

Anic in voice-over: Dit is Cultuurshift, een podcast van DEN, dé aanjager van digitale transformatie in de cultuursector. Ik ben Anic van Damme en in deze serie duik ik in de wereld van digitale transformatie. Want als er één ding is waar we echt niet omheen kunnen dan is het wel het groeiende belang van digitaal om de sector toekomstbestendig te maken. Door mee te gaan met digitale ontwikkelingen bereik je je publiek nu en in de toekomst.

Digitale transformatie, de term zegt het al, vraagt om een verandering, een shift binnen je organisatie en in de sector algemeen. Gelukkig zijn er al veel musea, theaters en poppodia die laten zien wat er allemaal mogelijk is. In deze podcast zoek ik die organisaties op en vraag ik ze naar hun successen en hun valkuilen. Daarnaast spreek ik met verschillende experts die mij alles kunnen vertellen over de rol van digitaal in cultuur. Want hoe bereik je nou een breder publiek? En hoe kan digitaal je helpen impact te maken? Je hoort het allemaal in Cultuurshift!

In deze aflevering gaan we het hebben over digitale toegankelijkheid. In de samenleving gaat het namelijk steeds vaker over toegankelijkheid, diversiteit en inclusie. Digitale transformatie kan een hele mooie manier zijn om nog meer mensen te bereiken en te betrekken bij jouw organisatie. We gaan ons zo verdiepen in wat dat precies betekent voor cultuurorganisaties, maar let’s start with the basics. Wat houden toegankelijkheid, diversiteit en inclusie precies in?

Marleen: Diversiteit is eigenlijk een feit. Het gaat heel erg over; we zijn een diverse samenleving die bestaat uit verschillende mensen en dus diversiteit is een staat van zijn.

Anic in voice-over: Je hoort hier Marleen Hartjes. Marleen is specialist op het gebied van toegankelijkheid en is adviseur voor verschillende musea en cultuurinstellingen. Zij weet dus alles over dit thema.

Marleen: Toegankelijkheid gaat over het wegnemen van zichtbare en onzichtbare drempels En inclusie gaat over het actief includeren van die verschillende mensen. Dus inclusie zou je kunnen zeggen, is een werkwoord om mensen heel bewust te betrekken en met name ook oog te hebben voor mensen in groepen die normaal gesproken niet zo makkelijk tot die kern behoren, die vaak niet gerepresenteerd worden, bijvoorbeeld.

Anic: En in hoeverre verhouden die twee zich ten opzichte van elkaar?

Marleen: Ja, toegankelijkheid is echt een voorwaarde voor inclusie dus als een organisatie of een gebouw, of nou ja, wat dan ook, niet toegankelijk is, kun je eigenlijk ook niet goed inclusief zijn.

Anic in voice-over: Het begint dus bij toegankelijkheid. Oftewel de zichtbare en onzichtbare drempels die er zijn waardoor mensen niet mee kunnen doen.

Marleen: Als je denkt aan toegankelijkheid denken de meeste mensen aan mensen in een rolstoel. En denken ze dus ook heel snel aan het ontbreken van een ramp bij een trap voor een gebouw. Dus dat zijn, zo zou je kunnen zeggen, fysieke drempels. Mensen in een rolstoel zijn wat dat betreft nogal herkenbaar, maar 25 procent van de Nederlandse bevolking heeft enige vorm van een beperking en daar zitten maar een klein deel mensen in een rolstoel bij. Maar velen van hen hebben bijvoorbeeld niet aangeboren hersenletsel of een taalverwerkingstoornis of kunnen niet zo goed lezen, en die ondervinden dus problemen in het bezoeken van culturele instellingen.

Anic in voice-over: Beperkingen zijn dus heel breed en dat betekent dat de drempels die mensen ervaren ook heel breed zijn.

Marleen: En als we het hebben over culturele organisaties, dan gaat het heel erg over de kern van wie jij bent. Bijvoorbeeld, je bent een museum, en je wil graag dat die kern van dat museum wordt overgedragen, bijvoorbeeld door middel van tentoonstelling. Op het moment dat jij niet het museum in kan, fysiek of jij kan de rondleider niet verstaan omdat je doof bent, of omdat je de teksten niet kan lezen, maar ook bijvoorbeeld omdat je je niet gerepresenteerd voelt. Je voelt je niet veilig in het museum of je voelt je niet welkom, of de verhalen die worden verteld gaan niet over jou, je voelt je gewoon niet gerepresenteerd, dat zijn allemaal onzichtbare drempels. En dan kun je dus zeggen dat je ontoegankelijk bent.

Anic in voice-over: Toegankelijkheid gaat over het welkom heten van iedereen. En dat is belangrijk voor culturele organisaties. Zowel voor het vinden van nieuw publiek als het behouden van je oude publiek.

Marleen: De museumbezoeker is 60 plus, hoogopgeleid, wit, able bodied, cis-hetero, en vrouw. Maar die 60 plussers, de komende periode worden die ouder, gaan vergrijzen, er komt een enorme wave aan oudere mensen met beperkingen aan. Oftewel als we, als we de mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn om al te komen, oftewel ons huidige publiek, willen behouden, moeten we nu als culturele instellingen echt stappen gaan zetten om ons programma toegankelijk te houden voor iedereen. Dus het gaat niet alleen over nieuw publiek, maar ook over behouden van bestaand publiek.

Anic in voice-over: Reden genoeg dus om hierover na te denken en één ding wat culturele organisaties heel erg kan helpen met toegankelijkheid is digitaal.

Marleen: Het digitale domein is eigenlijk een tool om toegankelijkheid mogelijk te maken, maar is ook een tool een ingang eigenlijk om tot informatie te komen of tot een beleving te komen van jouw culturele instelling en maakt eigenlijk onderdeel uit van je customer journey. Op welke manier kunnen we deze inhoud nou op zo'n interessant mogelijke of rijk mogelijke manier beschikbaar maken voor ons publiek? Dan bieden digitale tools enorme mogelijkheden.

Anic in voice-over: Gelukkig worden daar al heel veel mooie stappen in gezet. Je kunt bijvoorbeeld AR- en VR-brillen gaan gebruiken in je museum of je voorstellingen live streamen zodat iedereen het overal kan bijwonen. Dat laatste is precies wat het Nederlands Dans Theater is gaan doen.

Willemijn: We zijn tijdens de pandemie begonnen met het livestreamen van voorstellingen, omdat we toen dus niet mochten optreden voor publiek en ook met betaalde tickets daarvoor, en dat doen we tot op de dag van vandaag.

Anic in voice-over: Je hoort hier Willemijn Maas, directeur van het Nederlands Dans Theater. Oftewel het NDT. Het is één van de bekendste dansgezelschappen wereldwijd. Zoals Willemijn aangeeft is het NDT in 2020 begonnen met het streamen van voorstellingen. Op dat moment was het een noodzaak.

Willemijn: Het grote doel daarvan was om het publiek te blijven ontmoeten en ook om gewoon te blijven optreden. Dat was natuurlijk voor de dansers heel belangrijk, dat ze gewoon wel konden optreden. En voor het publiek natuurlijk belangrijk dat we zichtbaar bleven, dat we bereikbaar bleven en dat we het contact bleven houden.

Anic in voice-over: Maar ze kwamen er al snel achter dat het streamen van voorstellingen sowieso een heel goed idee is.

Willemijn: NDT is een reizend gezelschap. In Nederland, maar over de hele wereld. Maar als je zegt over de hele wereld, ja, dan hebben we het misschien over een tiental landen. Maar we bereikten met de livestreams meer dan 90 verschillende landen. We kregen ook vanuit de hele wereld heel veel reacties, want er waren natuurlijk ook heel veel mensen die eigenlijk nooit de gelegenheid hadden gehad om NDT te bekijken en die nu ineens toegang hadden. Soms zaten de hele dansscholen met elkaar te kijken en dan kreeg je wel heel veel reacties van dat mensen er superblij mee waren. Ja, dat hadden we nooit verwacht.

Anic in voice-over: Door het streamen bereikten ze opeens veel meer mensen, NDT werd toegankelijker. En het gaat dan niet alleen om het bereiken van mensen in het buitenland, ook binnen onze landsgrenzen bereik je meer mensen.

Willemijn: Er zijn gewoon altijd mensen die slecht naar het theater kunnen komen, fysieke beperkingen hebben, financiële beperkingen hebben. Je kunt een bereik hebben, wat je anders gewoon echt niet bereikt, en dat vind ik zeer de moeite waard.

Anic in voice-over: De inzet van digitale middelen heeft voor Willemijn dus een enorm voordeel: Ze kunnen steeds meer mensen blij maken met hun mooie voorstellingen. Marleen ziet dat dat niet het enige voordeel is aan het streamen en opnemen van je voorstellingen.

Marleen: Maar één van de mooiste dingen vind ik, is dat je daar dus mee niet alleen een drempel wegneemt voor een specifieke doelgroep. Is dat je het ook behoudt voor de toekomst. Want we denken vaak over cultuur als een heel erg time based fenomeen, wat je alleen maar op die avond, of alleen maar in die drie maanden in het museum kan kan zien. En door middel van bijvoorbeeld opnames, kun je die beleving eigenlijk ook verlengen. En kun je ook een archief aanleggen, bijvoorbeeld als museum, van tentoonstellingen uit het verleden, die je nog een keer nog een keer kan ervaren. Ik zie het ook heel als een verrijking, bijvoorbeeld augmented reality is een hele mooie manier om in de tweede laag verdieping aan te bieden.

Anic: Kan je er eentje noemen die jij gezien hebt?

Marleen: Ik kan er eentje noemen waar ik aan gewerkt heb. Dat is smartify. Smartify is één van de bekendste museumapps in de wereld. Zij zijn een augmented reality app. Zij maken eigenlijk van een kunstwerk een QR code. En in die tweede laag kun je, als je bijvoorbeeld een kunstwerk scant, bijvoorbeeld informatie toevoegen, aanvullende informatie over de kunstenaar, maar bijvoorbeeld ook een audiotour. En dan is zo'n tweede laag, zo'n augmented reality, kan ook voor een toegankelijkheidsoogpunt ontzettend goed gebruikt worden. Maar bijvoorbeeld ook voor mensen die doof zijn en die afhankelijk zijn van gebarentaal, dan kun je in augmented reality gewoon je audiotour in gebarentaal doen.

Anic in voice-over: Digitale middelen gebruiken om je toegankelijkheid te vergroten klinkt dus als een heel goed idee. Het NDT heeft gekozen voor digitaal streamen om zo hun voorstellingen bij nog meer mensen te krijgen. Daar komt natuurlijk wel heel wat bij kijken. Hoe heeft het NDT dat aangepakt, waar moet je allemaal op letten?

Willemijn: Je moet betrouwbaar kunnen streamen zodat mensen het ook letterlijk kunnen zien. Het moet er goed uitzien, want alleen maar registreren met één camera, wat we normaal gesproken doen, alleen maar om ervan te studeren, dat is niet genoeg. Dus we wilden dat het ook echt een kunstproduct zou worden. En er is één iemand die is zeer creatief, en die doet normaal gesproken de camera, maar die zei nu, ik ga regisseren. Dus we hebben een cameraploeg gevonden met vier camera's en zij regisseerde dat. En onze webbouwer, die normaal gesproken onze website host, is pijlsnel gaan ontwikkelen hoe je dat moest embedden in de website. Dus we hadden een aantal technici van buiten, we hadden cameramensen van buiten en met eigen mensen. En natuurlijk heb je de medewerking nodig van een choreograaf. Die moeten het ook zien zitten en ook voor een deel ook echt z'n performance aanpassen.

Anic in voice-over: Het NDT heeft het meteen goed aangepakt en heeft zo mooie voorstellingen kunnen neerzetten. Choreografen, dansers en medewerkers wilden graag meewerken. Aan de muur in het kantoor waar wij opnemen hangt een mooie afbeelding van een voorstelling waar Willemijn erg trots op is.

Willemijn: Dus bijvoorbeeld de voorstelling die je daar ziet daar hadden we een camera, dat was Hofesh Shechter, en die wilde meteen met een camera on stage ook gaan.En dat werd bijna een choreografie op zich, want daar hadden we een oud-danser voor gevraagd om dat te doen, zodat die helemaal ook de choreografie kon meebewegen. Ja, ik vond dat bijna de moeite waarde om ook dat nog te filmen. Dat hebben we dan niet gedaan, maar dat was heel goed.

Anic: Gaaf, zeg dan, dan word je zelf als kijker helemaal onderdeel, kan ik me voorstellen op een plek waar je normaal nooit zit.

Willemijn: Nee, dus dat hebben we natuurlijk ook heel erg van geleerd. Er zijn dus ook mensen die het heel fijn vind nu nu nog om live, de voorstelling in het theater te zien, maar daarnaast of daarna ook online. Omdat je natuurlijk veel dichterbij komt en close-ups kan maken of hoeken kan maken die je vanuit de zaal niet ziet want dan heb je natuurlijk wel als het ware een één camera view.

Anic in voice-over: Een online registratie kan dus wel degelijk wat toevoegen. Er liggen dan ook ontzettend veel mogelijkheden, maar daardoor komen er ook flink wat uitdagingen kijken bij het inzetten van digitaal. Je moet bijvoorbeeld gaan nadenken over de rechten van het gebruik van het materiaal en de contracten die je hebt met artiesten. Hoe werkt dit digitaal denken nou precies door in je organisatie?

Willemijn: Als je het hebt over digitalisering dan hebben we het natuurlijk over meer dan alleen maar je kunstvorm digitaliseren. Er wordt in allerlei processen, of dat nou HR, financiën, je hele database. Er wordt zoveel mogelijk gedigitaliseerd en geautomatiseerd. Wat mij tegen is gevallen is toch letterlijk de hoeveelheid extra werk die het met zich meebrengt. En dat dat is echt woekeren met tijd en dat hebben we natuurlijk ook wel- en dat dat hoor je natuurlijk in algemeenheid in de sector: de druk op de sector is gewoon groot, dus de werkdruk is hoog. Het risico dat je mensen overvraagt, juist omdat mensen heel enthousiast zijn, ligt voortdurend op de loer.

Anic: Hoe ga jij daarmee om?

Willemijn: Ik probeer daar natuurlijk zo goed mogelijk aandacht voor te hebben. Dus wij zijn heel bezig om goed in kaart te brengen als mensen overuren maken, dat dat gecompenseerd wordt, het liefst zo snel mogelijk na afloop. We proberen daar ook wel echt aandacht aan te besteden op de verschillende afdelingen en proberen toch steeds iedere keer te kijken: waar leggen we de prioriteit?

Anic in voice-over: Ook heb je specifieke expertise nodig. Voor het binnenhalen van die expertise heeft Willemijn een belangrijke tip.

Willemijn: Ga vooral geen specialisten in je eigen bedrijf halen, want voor je het weet, is die kennis verouderd. Want dat gaat heel snel en je zal als-, want ja, wij zijn dan groot tussen aanhalingstekens maar uiteindelijk heb je het dan over een paar mensen, die je kan inhuren terwijl je, die zit dan als eenpitter en die kan die kennis nauwelijks bijhouden dus die specialistische kennis, of dat nou cameramensen zijn of digitale techneuten, koop dat in.

Anic in voice-over: Met digitaal kun je je toegankelijkheid vergroten en daarmee ook het bereik. Het bereikte publiek heeft dan vaak voor een specifiek aanbod in die online omgeving ook geld over. Dat kan een element worden van een nieuw businessmodel dat onderdeel uitmaakt van het proces van digitale transformatie. Het Nederlands Dans Theater besloot dan ook een kleine bijdrage te gaan vragen voor de voorstellingen.

Willemijn: We moesten allemaal pionieren dus we hebben gewoon een beetje, eigenlijk redelijk willekeurig een prijs bepaald van vijftien euro. Ik weet, in het begin waren er sommigen die vroegen vijf of zelfs twee euro en wij dachten: nou, vijftien euro is voor wat we brengen, normaal gesproken kost een kaartje tussen de 35 en de 45, is vijftien heel redelijk. In veel gevallen kijken mensen natuurlijk niet alleen, maar met een aantal, en dat is ook nooit een belemmering geweest. En nu is het bijna een soort de standaardprijs geworden, terwijl eerst durfde mens en dat niet zo aan. Maar ja, dat hebben we vanaf dag één gedaan en dat is eigenlijk nooit een belemmering geweest.

Anic in voice-over: Je hoeft als organisatie jouw digitale uitingen dus niet altijd gratis aan te bieden. Mensen zijn bereid om ook voor een online vorm van cultuur te betalen. Het NDT heeft veel positieve ervaringen en heeft daarom besloten om het online streamen nog veel verder uit te breiden in de toekomst.

Willemijn: Nu zijn we bezig om ons digitaal platform verder te professionaliseren. En ik denk dat we nu met een andere propositie moeten komen om het uiteindelijk. En dat is tegelijkertijd ook ons experiment, om te kijken of we het kostendekkend kunnen krijgen, want daar heb je natuurlijk een bepaald volume voor nodig. Nu moeten we zeggen van: hé, het is interessant om de livevoorstelling te zien, maar ook om online te kijken, want dat geeft een andere beleving. Of als je ver van een theater woont, minder mobiel bent, of weinig geld hebt en je een kaartje van 45 euro niet kan permitteren. We hebben de afgelopen jaar veel tijd, geld en energie gestopt in het ontwikkelen van het platform, dus met name het digitale technische stuk. En nu hopen we met de vervolgsubsidie in publieksontwikkeling, community building bereik te investeren.

Anic in voice-over: Het NDT probeert het digitaal streamen dus nog verder te professionaliseren. En dat doen ze niet alleen.

Willemijn: We hadden met ITA, Holland Festival en wij, wij zijn alle drie organisaties die internationaal actief zijn. Wij hebben allemaal ervaring opgedaan met digitaal streamen en we dachten: het zou eigenlijk heel mooi zijn als we die ervaring bundelen. Enerzijds om de technische kennis te bundelen, maar ook om wellicht in een volgend stadium te kijken van kunnen we een gezamenlijk publieksbereik, dus letterlijk een digitaal theater, ontwikkelen. Waarbij we dan-, want nu doen we het ieder nog op onze eigen site, maar als we er echt een apart merk van maken, zou je kunnen zeggen van nou, we hebben een een Nederlands product en dat brengen we internationaal. Dan kun je aanbevelingen over en weer. En dan kunnen we het nog meer promoten, maar dan kun je waarschijnlijk ook nog meer sustanaible maken.

Anic: Wat is de status van dit platform nu? Kunnen mensen dit al gebruiken?

Willemijn: De status is dat het platform functioneert, maar dat we alle drie nog op ons eigen site ingebed hebben. En dat we in afwachting zijn van een vervolgsubsidie om dat verder te ontwikkelen. Waarbij we dus enerzijds onderzoeken: gaan wij een apart merk van internationaal gezelschappen opzetten, en als tweede stroom dat we de techniek beschikbaar stellen voor iedereen die daar belangstelling voor heeft. Dus dat zijn eigenlijk de twee stromingen die we met dat project in een volgende fase willen brengen.

Anic in voice-over: Het platform staat dus al online en ik ben dan ook wel heel benieuwd hoe het er uit ziet. Willemijn pakt haar laptop erbij en tikt digitaaltheater.ndt.nl in. Ze zet vervolgens één van de meest recente voorstellingen aan.

Willemijn: Nou, hier kan je, enerzijds zie je hier vrij gemakkelijk, denk ik, dat mensen herkennen dat je hier het scherm volledig kan zetten. Je kan hier casten naar je eigen televisie. De bedoeling is dat hier nog features bijkomen. Dus bijvoorbeeld dat mensen ook kunnen reageren, dus dat er meteen interactie is. En er is al mogelijkheid voor een Q&A. Dan word je doorgeleid na afloop van de voorstelling naar een andere website, maar we willen heel graag dat die hier embedded is, dus dat je het hier meteen kan doen. Dus dit is zeg maar de versie die goed voldoet om een voorstelling te laten doen, die de basis heeft als het gaat om support, want dat dat is dit feitelijk allemaal. Dus het is nu heel basic, maar het doet het wel goed en de support is goed. En het is het is vooral met oma's van medewerkers getest, om te kijken of die er goed mee om konden gaan.

Anic in voice-over: Testen bij de groep die je wilt bereiken, dat is heel verstandig volgens Marleen. Zeker wanneer je toegankelijker wilt worden voor mensen met een beperking waar je zelf niet meteen ervaring mee hebt.

Marleen: Wat heel erg belangrijk is, is dat op het moment dat je het over inclusie hebt, dan gaat het dus ook over ‘nothing about us, without us’. Dus het is ontzettend belangrijk om de doelgroep te betrekken bij veranderingen. Zeker ook als het gaat over toegankelijkheid. En ik kan me voorstellen dat een heleboel organisaties die niet in hun hun telefoonboekje hebben staan. Maar in een plaatselijke krantje een oproep plaatsen is een hele goede en een andere is gewoon je eigen personeel de vraag stellen. Want het viel mij gewoon op toen ik daar zelf mee begon, hoeveel mensen eigenlijk te maken hebben met toegankelijkheid. Of omdat hun hun vader of moeder misschien in een rolstoel zit, of hun broer of zus, misschien blind of slechtziend is. Dus hoeveel mensen eigenlijk al in hun dagelijks leven indirect daar heel veel mee te maken hebben.

Anic in voice-over: Digitale toegankelijkheid gaat niet alleen over het online beschikbaar maken van jouw voorstelling of tentoonstelling, het gaat ook over de leesbaarheid van jouw website en andere online uitingen.

Marleen: Dan kun je bijvoorbeeld denken aan mensen die slechtziend zijn of mensen die blind zijn. Die maken gebruik van een voorlees-optie op hun toegankelijkheidsoptie op hun telefoon, waardoor zij bijvoorbeeld afhankelijk zijn van hoe goed alt-teksten zijn beschreven. Dat is een optie die eigenlijk ieder cms-systeem heeft, waarbij je eigenlijk één zin toevoegt aan iedere foto die je online zet.

Anic: Waarbij je de foto beschrijft eigenlijk, wat er op te zien is.

Marleen: Ja. Dus het gaat gewoon puur over een zo objectief mogelijke beschrijving van dat wat je ziet, zodat op het moment dat mensen die blind zijn een website bezoeken of een app bezoeken, dat zij weten wat er eigenlijk- welke content er eigenlijk op zo'n website te zien is. En dat is dan maar één ding, maar bijvoorbeeld ook het niveau van de teksten of de leesbaarheid van de teksten. Daar zit enerzijds leesbaarheid gewoon visueel. Is het contrastrijk genoeg, is het lettertype groot genoeg of is er een optie om die te vergroten.

Anic in voice-over: Er zijn gelukkig allemaal handige tools die je kunnen helpen om jouw website leesbaarder te maken, een voorbeeld daarvan is readspeaker.

Marleen: Readspeaker is een plug-in die die je kunt gebruiken voor je, voor je website en die website beter toegankelijk maakt. Bijvoorbeeld de tekst vergroot of voorleest of vertaald in, ik geloof 80 talen.

Anic: Klinkt als een handige tool voor culturele instellingen.

Marleen: Ja, dat is een hele handige tool. Ook omdat je die helemaal kan vormgeven in je huisstijl, dus die blend als het ware heel mooi in een huisstijl, dus dat vond ik zelf een hele hele goeie.

Anic in voice-over: En daarnaast is het vooral ook belangrijk om een beetje bewust te worden van de verschillen tussen mensen en hoe je daar mee om moet gaan.

Marleen: Realiseer je dat de teksten die je maakt, dat je die vaak maakt voor jezelf. Dus je schrijft vaak een tekst op je eigen niveau en een groot deel van Nederland, die heeft een leesvaardigheidsprobleem. Dus je kan of minder goed lezen, of is dyslectisch, of is bijvoorbeeld anderstalig, heeft bijvoorbeeld een migratieachtergrond en heeft Nederlands als tweede taal. En dan is het niveau wat in de culturele sector vaak gebruikt wordt gewoon te ingewikkeld. En you don’t have to dumb things down, je hoeft het niet dommer voor te laten komen dan het is. Het gaat juist over het: hoe kunnen we het op een simpele manier vertellen, zodat het voor meer mensen leesbaar is?

Anic in voice-over: Er zijn dus heel wat mooie stappen te zetten om jouw online uitingen toegankelijker te maken, maar wat is nou iets wat iedereen meteen morgen kan gaan doen?

Marleen: Begin bij de website, omdat je daar kan aangeven waar je wel en niet toegankelijk bent. Dus dat betekent dat naast een routebeschrijving hoe je naar het museum komt, je ook even moet moet aangeven wat de mogelijkheden zijn voor toegankelijkheid. Maar geef vooral ook aan dat er bijvoorbeeld een bepaalde zaal niet toegankelijk is. Bijvoorbeeld, we zitten in een oud gebouw. Dit deel van het museum is helaas niet toegankelijk, maar we hebben dit en dit alternatief. Misschien kun je een filmpje aanbieden of iets.

Anic: Hoor je eigenlijk zeggen: draait het ook om verwachtingsmanagement online?

Marleen: Totaal. Dus dat is het eerste. Verwachtingsmanagement is dus kortom de eerste stap, en vervolgens kun je van alles en nog wat gaan aanpakken. Maar laten we eens beginnen met verwachtingsmanagement, want dat is namelijk iets wat je vandaag kan doen.

Anic in voice-over: Zo kun je al veel voor mensen betekenen zonder dat je er meteen heel veel geld en tijd in hoeft te steken. Marleen benadrukt sowieso dat werken aan toegankelijkheid niet meteen veel geld hoeft te kosten. Je kunt met kleine aanpassingen beginnen en vervolgens grotere veranderingen binnen een organisatie aangrijpen om ook iets met toegankelijkheid te gaan doen. Zo kun je jouw online uitingen voor iedereen leesbaar, begrijpelijk en toegankelijk maken. En dat is gewoon ontzettend belangrijk. Zeker als we het hebben over cultuur.

Marleen: Cultuur is echt voor iedereen. Cultuur maakt ons mens, bepaalt eigenlijk wie we zijn. En op het moment dat we geen mogelijkheden hebben om die cultuur met elkaar te delen, of omdat we onszelf niet gerepresenteerd voelen, of geen toegang vinden tot de cultuur die we zo belangrijk vinden, dan hebben we als samenleving een groot probleem. Want cultuur is niet iets voor voor een klein groepje mensen cultuurliefhebbers. Het is eigenlijk een representatie van wie we zijn als mens. Dus ik denk dat toegankelijkheid echt een voorwaarde zou moeten zijn van ons handelen op alle afdelingen, omdat het niet alleen een verantwoordelijkheid is voor een mens, van communicatie, niet alleen voor educatie, niet alleen voor een programma- of pandbeheer. Het is gewoon een integraal onderdeel van: voor wie willen we graag zijn en welke verantwoordelijkheid gaan we nemen om dat ook mogelijk te maken? En vooral ook: welke rol hebben wij zelf in het maken van toegankelijke en inclusieve keuzes die we maken in ons eigen werk?

Anic in voice-over: Ook bij het NDT blijven ze zich inzetten om cultuur beschikbaar te maken voor iedereen. Zo hopen ze hun platform ook beschikbaar te kunnen stellen voor andere cultuurorganisaties. Zo hoeft niet iedereen zelf deze digitale infrastructuur te bouwen maar kunnen we van elkaars opgedane kennis en ervaring profiteren. Willemijn is in ieder geval ontzettend blij dat zij vroeg zijn ingestapt.

Willemijn: Ik denk dat het ons gebracht heeft dat we op een andere manier kijken naar onze voorstellingen. En dat we hebben gezien dat er manieren zijn om deze kunstvorm naar het publiek te brengen, die toch heel aantrekkelijk is. Op een andere manier dan in het theater er zelf, dus dat het echt een aanvullende asset is eigenlijk. Dus dat vind ik fantastisch. En verder heeft het vooral gebracht dat we mensen kunnen bereiken die we anders echt niet zouden bereiken. En als wij voorstellingen in 90 landen- en ik zie dat dat iemand uit Afghanistan bij is, maar dat vind ik gewoon ontroerend. Dus wat heeft het ons gebracht. Ja, het is een kunstvorm die je met goede cameravoering echt ook mooi kan brengen. En het heeft ons ook gebracht dat we mensen kunnen bereiken die we anders echt nooit zouden bereiken.

Anic in voice-over: Wil je nou nog meer te weten komen over digitale toegankelijkheid? Kijk dan op den.nl.

Luister ook naar de andere afleveringen in deze podcast! In de volgende aflevering van Cultuurshift gaan we kijken naar de impact die je als culturele organisatie kan maken en de rol die digitaal daarin speelt. Een culturele organisatie die al volop stuurt op impact is Cinekid. Heleen Rouw, de directeur van Cinekid, vertelt me er alles over.

Lees ook de transcripten van de andere afleveringen

1. Het publiek van de toekomst
2. Nieuwe creatie en beleving
3. Wat is digitale transformatie?
4. Digitale toegankelijkheid en inclusie
5. Impact denken, sturen en meten