Van monument tot VR: Sint-Eustatius vernieuwt erfgoedbeleving

Voor Raimie Richardson is het centraliseren van informatie en dit delen aanleiding om na te denken over het digitaliseren van erfgoed. Eerst moest uitgezocht worden wat men zelf op het eiland kon doen om erfgoed te behouden en waar men hulp bij nodig had. Al snel bleek de capaciteit maar ook de duurzaamheid van bepaalde projecten een grote uitdaging. "In het verleden hadden lokale sites borden met veel tekst die niet bestand waren tegen de tand des tijds, die erodeerden en kosten veel geld om te repareren", vertelt Richardson.

Digitalisering brengt erfgoed dichter bij Statianen

Vanwege het koloniale landschap van Sint-Eustatius zijn inwoners vaak geneigd om monumenten niet meer te zien, maar het fysieke met het digitale combineren plaatst het in een nieuw perspectief, stelt Richardson. Ook doordat Sint-Eustatius in een orkaangebied zit dat vatbaar is voor verschillende natuurrampen, was digitalisering een goede oplossing. Zo kwam hij op het idee om archeologische en monumentmarkeringen te plaatsen, een rode obelisk in de grond met een QR-code erop.

Omdat monumenten in Sint-Eustatius vaak privéwoningen zijn bracht dit project de monumenten dichter bij de mensen. “Iedereen dacht wow, dit is cool. Ze raakten heel enthousiast om meer te leren en te ontdekken over digitaal erfgoed”, zegt hij.

Toegankelijk door Virtual Reality

Bij het digitaliseren van de verhalen van Ishmael Berkel en het Berkel Family Museum (Opent een externe link) werd gebruikt gemaakt van virtual reality (VR). Jaap Vreeling die het VR-project leidde, overtuigde de 90-jarige Ishmael om deel te nemen voor toekomstige generaties. “Wat het zo speciaal maakt is dat het een andere kijk geeft op digitalisering. Vaak zien mensen alleen documenten, archieven, slavenregisters en emancipatieregisters. Maar hoe zit het met artefacten en verhalen van mensen die nog in leven zijn? In dit geval zie je meneer Berkel door het huis van zijn familie lopen en artefacten tonen”, legt Richardson uit.

Met een VR-bril hoeft de bezoeker niet fysiek op Sint-Eustatius te zijn, maar krijgt toch de geschiedenis en cultuur van het eiland mee. “Zo krijg je ook een vorm van virtueel toerisme door erfgoed.” Volgens Richardson is het de bedoeling om dit ook met andere monumenten te doen zodat men door de stad loopt, deuren opent waar men misschien geen toegang toe heeft en documenten kan zien en artefacten aanraken.

Samenwerken

De grootste uitdagingen bij deze projecten waren de financiering en het samenwerken, legt Richardson uit: "Nu we langer hiermee bezig zijn, realiseren we ons dat we moeten samenwerken. Dit is goedkoper en kosteneffectiever. Zo kunnen we met andere eilanden binnen het Caribisch deel van het Koninkrijk samenwerken. Onze geschiedenissen zijn vaak met elkaar verweven zijn en het helpt om de puzzels die we denken te missen, in te vullen."

Statiaans erfgoed voor Statianen

De toekomst van Sint-Eustatius op het gebied van digitalisering houdt het pushen van eigen verhalen in, stelt de erfgoedinspecteur: "Het komt van het eiland zelf en is niet aan ons gegeven of opgelegd. Dat stelt ons in staat om een ander verhaal te creëren. Ons eigen verhaal door middel van orale geschiedenis, muziek, recepten van onze grootouders en oude handgeschreven brieven. Hierdoor ontstond ook het idee om een erfgoedmagazine Statianen en de Statiaanse geschiedenis een eigen platform te geven."

Nu is het magazine vooralsnog slechts in papierenversie beschikbaar, maar hoopt Richardson dit in de toekomst te digitaliseren en uit te breiden samen met andere Caribische eilanden. “Vaak zijn de tijdschriften niet echt over ons of voor ons. Het idee is om een magazine te hebben over Statiaans erfgoed, niet alleen het huidige erfgoed, maar ook immaterieel erfgoed. En dan hopelijk uit te breiden voor Caribisch erfgoed. Zo creëer je iets levends door middel van digitalisering, het zorgt ervoor dat materieel en immaterieel erfgoed voortleeft ook nadat deze monumenten en de mensen er niet meer zijn”, aldus Richardson.

Auteur: Melissa Stamper