Smart Caption Glasses: deze innovatie maakt theater toegankelijk voor doven en slechthorenden

Live ondertiteling bij theatervoorstelling

Smart Caption Glasses zijn speciaal ontworpen brillen die live ondertiteling bieden van wat er op het podium gebeurt. Dit betekent dat publiek met gehoorproblemen de dialogen kan volgen zonder dat ze afhankelijk zijn van een gebarentolk of een scherm aan de bovenkant of zijkant van het toneel.

De bril toont de ondertitels direct in het gezichtsveld van de drager, waardoor ze volledig opgaan in de voorstelling zonder dat hun ervaring wordt verstoord.

Dominic Bilkey, hoofd Beeld & Geluid bij het National Theatre, legt uit: “De verwachtingen van het publiek zijn veranderd. Mensen accepteren steeds meer dat iedereen verschillend is en dat er uiteenlopende behoeften zijn. Theater moet daarin meegaan. Het is een plek van verhalen en die moeten voor iedereen toegankelijk zijn.”

Slimme brillen zorgen voor discrete ervaring

Zeven jaar geleden werden de slimme brillen voor het eerst ingezet. Doordat het een bril is, is het een discrete, persoonlijke ervaring. In plaats van naar een scherm aan de zijkant van het toneel te kijken, kunnen gebruikers hun blik gericht houden op het podium. Bilkey: "Soms zijn er gevoelens van schaamte, weten we. Heel veel mensen dragen een bril, dus de Smart Caption Glass voelt dan een stuk minder opvallend aan."

Wanneer je de bril activeert kun je ook de instellingen personaliseren. Waar je de titels precies wilt hebben, bijvoorbeeld onder de acteur of misschien juist vlak bij hun gezicht. Ook kun je de felheid aanpassen.

De technologie achter de Smart Caption Glasses

Het systeem achter de Smart Caption Glasses is indrukwekkend. De bril maakt gebruik van een combinatie van audio- en lichtsignalen om de tekst in realtime te synchroniseren met wat er op het podium gebeurt. Dominic Bilkey legt uit: “Het systeem volgt de dialogen van de acteurs via microfoons en koppelt deze aan de voorgeprogrammeerde tekst. Met behulp van licht- en geluidscues weet het systeem precies op welk moment in de voorstelling het zich bevindt, zodat de ondertiteling altijd synchroon loopt.”

Technische doorontwikkeling

Hoewel de huidige versie al een enorme stap vooruit is, werkt het National Theatre aan verbeteringen voor de toekomst. De huidige bril is immers zeven jaar oud en technologie ontwikkelt zich snel. “We willen de bril lichter en comfortabeler maken, en de kosten verlagen zodat meer theaters hiervan kunnen profiteren,” zegt Bilkey. Daarnaast overwegen ze functies zoals live-ondertiteling voor improvisaties of spontane discussies na de voorstelling.

Internationaal publiek

De Smart Caption Glasses worden nog niet breed ingezet in Nederland, maar dat kan veranderen. Tryater, een theatergezelschap uit Leeuwarden, is bijvoorbeeld bezig met een proef om deze technologie ook hier beschikbaar te maken. Het potentieel is groot: niet alleen voor doven en slechthorenden, maar ook voor het aantrekken van een internationaal publiek door ondertiteling in verschillende talen aan te bieden.

Dominic Bilkey geeft je graag advies als je met technologie aan de slag gaat. In deze video benadrukt hij in een interview met podcasthost Anic van Damme om altijd de ervaring van de eindgebruiker voor ogen te hebben.

Voor theaterorganisaties betekent de introductie van deze bril een kans om hun publiek te vergroten. Meer mensen kunnen nu genieten van voorstellingen, wat zowel de kaartverkoop als de reputatie van het theater ten goede komt.

Wil je meer horen over de Smart Caption Glasses? Kijk dan de hele aflevering van ‘Cultuurshift’. Daarin bespreekt een panel met Nederlandse tech- en cultuurexperts Artful Connections.