Oeuvre-platform brengt Louis Andriessen naar de toekomst

Platform om archieven en collecties te verbinden

Louis Andriessen componeerde voor kleine en grote ensembles, voor concertzalen en het theater, in samenwerking met o.a. Robert Wilson, Beppie Blankert, Bianca van Dillen, Peter Greenaway en Hal Hartley. Zijn rijke oeuvre is verbonden met diverse disciplines binnen de podiumkunsten. Het uitwerken van een platform voor Louis Andriessen vormt een belangrijke casus voor DEN en Podiumkunst.net. Dit project zal digitale materialen uit archieven in de podiumkunsten met elkaar verbinden en voor verschillende gebruikersgroepen toegankelijk maken. Dit traject levert bovendien kennis, tools en inzichten op om ook archieven van andere componisten en ensembles te kunnen ontsluiten. Die kennis en materialen kunnen we vervolgens beschikbaar maken voor musici, studenten en leerlingen en andere makers.

Over welke collecties hebben we het hier?

Boosey & Hawkes, een toonaangevende uitgeverij voor klassieke muziek, heeft de rechten voor het uitgeven van de bladmuziek van de meeste van de composities van Louis Andriessen. De originele manuscripten zijn in 2007 overgedragen aan de Paul Sacher Stichting (Opent een externe link) in Basel. Bij dit internationaal instituut voor muziek van de 20e en 21 eeuw zijn ook de archieven van Stravinsky en Bartók ondergebracht. Jacqueline Oskamp, die momenteel werkt aan een biografie over Andriessen - en al verschillende boeken publiceerde over muziekarchieven en de muziekgeschiedenis in Nederland - schreef een artikel (Opent een externe link) over haar bezoek aan dit instituut.

In Nederland bevinden zich natuurlijk ook belangrijke collecties rond zijn werken. Zo kun je bladmuziek vinden bij Stichting Omroep Muziek (SOM), interviews en concertregistraties op radio en tv bij het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid. Bij de Nationale Opera & Ballet en het Holland Festival zijn een aantal werken en opera's van Andriessen in première gegaan.

Samenwerking binnen een projectteam

DEN en Podiumkunst.net zijn nauw betrokken bij het initiatief om het werk van Andriessen levend te houden. Zo nemen zij deel aan het projectteam met als doel: de ontwikkeling van een duurzaam platform waarin in de loop van de tijd steeds meer belangrijke bronnen bij elkaar komen en ontsloten kunnen worden. Ook onderzoekt het projectteam presentatievormen om verschillende community’s te betrekken en materialen thematisch, langs verhaal- en tijdlijnen te presenteren. Een dergelijk platform kan daarmee een blijvende bron van inspiratie vormen voor nieuwe uitvoeringen, hergebruik, herinterpretatie en nieuwe ontdekkingen in of van het werk van Louis Andriessen.

Door Andriessens belangrijke rol als componist en docent en zijn bijdrage aan het ontstaan van de internationaal geroemde Nederlandse ensemblecultuur, wordt ook samengewerkt met het digitaal platform New Music NOW (Opent een externe link) en diens initiatiefnemer Nieuw Geneco. Nieuw Geneco (Opent een externe link) is het Nieuw Genootschap van Nederlandse Componisten, een door Buma/Stemra erkende beroepsvereniging, die inmiddels meer dan 330 componisten in Nederland vertegenwoordigt.

Aanpak van het traject

Marjon van Schendel als domein-coördinator Muziek van Podiumkunst.net en Jan-Jaap Kassies van SOM werken aan een inventarisatie van de bronnen en de uitwerking van een metadatamodel muziek. Hiermee kunnen zij de diverse archiefmaterialen rond muzikale werken en producties uniform beschrijven en koppelingen tussen de verschillende collecties leggen.

Er is gestart met het samenstellen van de complete lijst van werken van Andriessen (het portfolio). Dit was eenvoudig te vinden: Andriessen schreef al zijn werken met pen op in een groot kasboek uit de jaren vijftig. Daarnaast vormden bijvoorbeeld de Theater Encylopedie en Stichting Omroep Muziek belangrijke bronnen. Om het portfolio te kunnen raadplegen, zijn ook titels en jaartallen van alle composities gewenst, evenals de namen en rollen van degenen die betrokken waren bij de uitvoeringen en opnames. Deze informatie vormt relevante metadata. Bijvoorbeeld titel, premièredata, opdrachtgevers, uitvoerenden en artistiek team.

Voor dit traject heeft Mirjam Zegers (voormalig personal assistent van Louis Andriessen en coördinator Curatorial Practices in Music bij ArtEZ conservatorium in Zwolle) het I in Archive model gebruikt als onderlegger om naast het portfolio ook de 'signature en lineage' van Andriessen uit te werken.

Rol van DEN in het traject

DEN en Podiumkunst.net zien dit project rond Louis Andriessen als een relevante pilot die bijdraagt aan een meer generieke aanpak voor de podiumkunsten. Hoe kun je op één plek toegang krijgen tot collecties en deze raadplegen voor bijvoorbeeld musicologisch onderzoek? Hoe bied je aanstekelijke mogelijkheden om nieuwe generaties musici te inspireren en uit te dagen? Door een mix van thematisch cureren van content én interactieve arrangementen zal de betekenis van Andriessen voor de Nederlandse muziek ook voor een jong publiek duidelijk worden.

DEN adviseert in dit traject en organiseert bijvoorbeeld een eerste design sprint om tot de opzet van zo'n platform te komen. Het lange-termijndoel is een toekomstbestendig, internationaal initiatief, waaraan zich in de loop der tijd steeds meer collecties, community’s van musici en leerlingen verbinden. Met elkaar verzamelen, delen en ontsluiten, zij weer nieuwe collecties en losse materialen, waaronder uitvoeringsgeschiedenis, opnames en anekdotes.