Delen en creëren: Ontdek de kracht van Creative Commons
Voor DEN is het belangrijk dat digitale cultuuruitingen zo open mogelijk en zo breed mogelijk beschikbaar zijn, zónder voorbij te gaan aan de positie van de individuele makers, cultuurproducerende instellingen, erfgoedinstellingen en het bredere maatschappelijke belang. Een van de manieren om culturele producties vrijer te kunnen delen is door gebruik te maken van Creative Commons-licenties.
Wat zijn Creative Commons?
Creative Commons (Opent een externe link) is een internationale non-profit organisatie die zich inzet voor het vrijelijk delen van kennis en cultuur, onder meer door middel van licenties. Een Creative Commons-licentie biedt auteurs, kunstenaars, wetenschappers en andere creatieve makers de vrijheid om op een flexibele manier met hun auteursrechten om te gaan. Met een Creative Commons-licentie behoud je zelf de auteursrechten, maar geef je anderen toestemming om je werk te gebruiken: te verspreiden, met anderen te delen of zelfs te bewerken. Uit de licentie is meteen duidelijk welk gebruik onder welke voorwaarden toegestaan is, zonder dat er per gebruik toestemming moet worden gevraagd.
Welke licenties zijn er?
Creative Commons-licenties bestaan uit vier verschillende gebruiksvoorwaarden (bouwstenen), die kunnen worden gecombineerd in verschillende licenties:
In totaal zijn er zes verschillende Creative Commons-licenties:
Naamsvermelding
Het werk - of een afgeleid werk ervan - kan worden gekopieerd, veranderd, verspreid en vertoond, onder de enkele voorwaarde dat de naam van de maker wordt vermeld.
Naamsvermelding-GelijkDelen
Deze licentie geeft anderen dezelfde rechten als een naamsvermelding-licentie, met de toevoeging dat elke nieuwe ontstane creatie onder dezelfde licentie wordt aangeboden.
Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
Het werk mag worden verspreid, commercieel en niet commercieel, mits in de originele staat en met vermelding van de naam van de maker.
Naamsvermelding-NietCommercieel
Anderen mogen het werk gebruiken en veranderen, zolang ze dit niet commercieel doen en onder vermelding van de maker.
Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
Anderen mogen het werk gebruiken en veranderen, zolang ze dit niet commercieel doen, onder vermelding van de naam van de maker en onder de voorwaarde dat elke nieuwe creatie onder dezelfde licentie wordt aangeboden.
Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
Dit is de meest restrictieve licentie. Anderen mogen het werk niet veranderen, maar wel verspreiden, zolang ze dit niet commercieel doen en onder vermelding van de naam van de maker.
Meer toelichting op de verschillende licenties kun je vinden op de website van Creative Commons Nederland (Opent een externe link).
Hoe kan ik met een CC-licentie toch inkomsten genereren?
Ook met een CC-licentie is het mogelijk om inkomsten te genereren. Daarvoor is het van belang om kritisch naar je bestaande businessmodellen te kijken. En om te kijken of er misschien verschillende modellen zijn die bij je waardenpropositie passen.
Een van de doelen van Creative Commons (Opent een externe link) is om makers en rechthebbenden te stimuleren om te experimenteren met nieuwe manier om hun werk te promoten en te vermarkten.
Er zijn verschillende mogelijkheden om dit te doen. Zo kun je een CC NC( Non Commercial)-licentie nemen, waarbij hergebruik beperkt wordt tot niet commercieel gebruik. Daarmee kun je als auteursrechthebbende enerzijds de distributie van je werk maximaliseren en tegelijkertijd controle houden op het vermarkten van je werk. Door toepassing van de NC-voorwaarde houd je controle over wat anderen met je werk doen. Als een andere partij je werk commercieel wil inzetten zullen ze daarvoor eerst toestemming moeten vragen.
Je kunt ook financieringsmodellen toepassen die niet gekoppeld zijn aan een NC-licentie. Veel kunstenaars en makers gebruiken bijvoorbeeld crowdfunding om hun werk te financieren om het vervolgens onder minder restrictieve modellen beschikbaar te stellen. Of ze gebruiken een ‘freemium’-model waarbij de basiscontent gratis is maar alle extra’s, bijvoorbeeld een gedrukte uitgave of speciale toegang tot een members-only website, alleen voor betalende klanten toegankelijk zijn.
