Dit artikel is gebaseerd op onderzoek dat wordt uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van DEN.

Het onderzoek draagt bij aan de taak van DEN om inzicht te krijgen over urgentie van een gezamenlijke digitale ruimte waar cultuurpubliek en cultuuraanbod elkaar ontmoeten. Hiermee willen we de digitale transformatie van de sector versnellen en toekomstbestendig maken. Hiervoor is onderzoek gedaan naar de wensen van online cultuurpubliek en de beleving van online cultuurpubliek.

Lees meer over ons onderzoek naar de wensen van online cultuurpubliek.

Waarom online aanbod?

Het cultuurpubliek wordt steeds diverser. Vooral jongere generaties verwachten aanbod afgestemd op hun leefwereld. Online kun je dit waarmaken. Je kunt jouw aanbod digitaal personaliseren, zodat je inspeelt op het individu en een relatie opbouwt met je bezoeker. Bovendien biedt digitaal aanbod nieuwe mogelijkheden voor contentcreatie, interactie en beleving. Het kan op zichzelf staan óf dienen als aanvulling op fysiek bezoek, bijvoorbeeld als extra informatie of een inleidende podcast.

Wat verwachtingen jouw publiek bij online aanbod? Leer over het cultuurpubliek van de toekomst, duik in de verschillen tussen onderzochte doelgroepen of verdiep je in het Culturele Doelgroepenmodel.

De 4 randvoorwaarden voor succesvol online cultuuraanbod

Maar wat maakt online aanbod succesvol? DEN deed onderzoek naar de beleving van online cultuuraanbod onder cultuurliefhebbers. Hieruit bleek dat, ongeacht de specifieke doelgroep, een aantal randvoorwaarden een rol spelen in de beleving van het aanbod. Hieronder lees je wat deze voorwaarden zijn en hoe je hier mee omgaat.

Het platform moet vlekkeloos werken
Een voorwaarde waar simpelweg aan voldaan moet worden om van de ervaring te kunnen genieten is een goede werking van de online omgeving. Als gebruiker wil je geen hinder ondervinden in de ‘user interface’, het moet intuïtief zijn. Denk hierbij aan korte laadtijden, gebruiksvriendelijke navigatie en goede beeldkwaliteit. Niets trekt een bezoeker meer uit diens beleving dan laadicoontjes, pixelig beeld en onduidelijke sturing. Bezoekers verwachten daarnaast een goede zoekfunctie, logische opbouw en niet al te veel info in één keer. Hoe soepeler de gebruikerservaring, hoe meer de bezoeker in staat wordt gesteld om te genieten van de inhoud.

Tip: Laat je online ervaring altijd bouwen door een ervaren web-bureau. Zij adviseren over UX, ontwerp en toegankelijkheid. En samen bewaren jullie de balans tussen artistieke waarde en gebruiksvriendelijkheid. Op zoek naar inspiratie? Opera Vision (Opent een externe link), Rijksstudio (Opent een externe link) en Google Arts & Culture (Opent een externe link) laten zien hoe het moet.

Het aanbod biedt iets extra’s; het is diverser, breder of gepersonaliseerd
Waar een fysiek museum letterlijk tegen de grenzen van de locatie aanloopt, zijn de mogelijkheden online groter. Online kun je aanbod tonen dat precies aansluit bij de behoeften van de individuele bezoeker. Net als streamingdiensten, muziekkanalen en podcastplatforms kun je online informatie verzamelen over de interesses van je gebruikers. Hiermee kun je ze voeden met aanbod dat past bij deze wensen.

Voorbeeld: Via Collectie connectie van Museum Arnhem (Opent een externe link) kom je door drie favoriete schilderen te selecteren in een persoonlijke galerij met meer werken die passen bij jouw voorkeuren. Zo kunnen bezoekers op basis van eigen keuzes nieuwe cultuur ontdekken. Elk schilderij is voorzien van uitleg en informatie.

Er wordt gebruik gemaakt van verrassende digitale functionaliteiten
Het digitale domein biedt veel mogelijkheden die offline niet bestaan. Door gebruik te maken van deze online mogelijkheden en functionaliteiten wordt er online een extra dimensie geboden die missende aspecten van fysieke cultuur (zoals het sociale en tactiele aspect) compenseren of zelfs doen vergeten.

Tip: Maak je online aanbod echt iets onderscheidends door een product te creëren dat fysiek niet kan bestaan. Denk bijvoorbeeld aan AI- en AR-technologieën om een extra laag toe te voegen of aan optredens van artiesten in de metaverse. Kijk bijvoorbeeld het concert van 21 pilots in Roblox (Opent een externe link).

De online omgeving is interactief
Waar fysieke cultuur zich kenmerkt door het sociale en vaak collectieve karakter, is het online mogelijk om de ervaring eigen te maken. Stel je voor dat je dezelfde voorstelling steeds vanuit een ander perspectief zou kunnen zien… In het theater betaal je dan voor vijf verschillende tickets, online is deze mogelijkheid er wel. Laat digitale bezoekers wisselen van perspectief, door bijvoorbeeld in close-up, vanaf het balkon of zelfs achter het podium te laten. Stel je voor dat je vanuit huis steeds je eigen perspectief in de zaal kunt kiezen, bijvoorbeeld zicht vanaf het balkon of juist vanuit de zaal, dichtbij of ver weg etc.

Voorbeeld: Een voorbeeld van zo'n beleving vanuit meerdere perspectieven was Ghost Orchestra in een digitale Notre Dame (Opent een externe link). Een virtueel 360° concert. Denk bijvoorbeeld ook aan gamification.